jueves, 27 de septiembre de 2012

Aholku zerrenda (II)

Behin "Ikuspegi komunikatiboa" eta "Bigarren hizkuntza irakasteko eskolak egin dezakeena" testuak irakurri ondoren honela geratu da gure aurreko aholku zerrenda:


HEZITZAILEAREN JARRERA:


o   Haurren autonomia bultzatzea.
o   Motibazioa sustatzea.
o   Hitz egiteko egoerak sortzea (elkarrizketak, eztabaidak …), hizketan jartzea eta haien parte-hartzea kudeatzea.
o   Haurren erritmoak errespetatzea.
o   Enpatia izatea.
o   Etiketarik ez jartzea.
o   Adiskidetasuna bultzatzea.
o   Haurren jarrerak edo ekintzak hitzekin azaltzea.
o   Eredu izan behar du, haurrak bere keinuak eta hitzak erabiltzera bultzatuz.
o   Haurrei laguntza eskaintzea eta hitz egiteko segurtasuna ematea, batez ere huts egiterakoan edo zalantzak dituztenean.
o   Haurren akatsen haurrean naturaltasunez jarraitu hizketan.
o   Haurrek  ezagutza jakin batzuk barneratu dituztela frogatu eta behin frogatuta hauek indartu
o   Haurrek dakizkiten ezagutzak kontrolatzea.
o   Haurrentzako interesgarriak izan daitezkeen gaiei buruz hitz egin.
o   Zailtasunen aurrean laguntza eskaintzea.
o   Haurren ama hizkuntza errespetatzea, euskara hitz egitera bultzatuz.
o   Gurasoen eta haurren arteko elkarrizketa bultzatu.
o   Sentimendu eta emozioei lekua ematea.

HITZ EGITEKO ERA:



o   Intonazio desberdinak erabili momentu edo hitzaren arabera, baina batez ere intonazio goranzkoa.
o   Indibidualtasuna.
o   Haurrei begietara begiratzea. Haien begirada bilatzea.
o   Esaldi laburrak.
o   Hiztegi sinplea eta ulerterraza, asko erabiltzen den lexikoa.
o   Ahoskera argia.
o   Erritmo lasaia, helduekin erabiltzen den baino lasaiagoa.
o   Errepikapenak erabili, batez ere gauza garrantzitsuenak azpimarratzeko.
o   Galderak erabili ulermena zein mailakoa izan den konprobatzeko.
o   Hizkuntzaren erregistro desberdinak ezagutzea eta ahal den heinean hitz egiteko kapaz izatea.
o   Ikasleentzako eredu izatea.
o   Inputaren kalitatea oso garrantzitsua da haurraren ulermena ziurtatzeko eta interesgarria litzateke haurrentzako interesgarriak diren gaiak erabiltzea.

GORPUTZAREN ERABILERA:




o   Hitzak keinuekin lagundu, ulermena errazteko.
o   Gorputzaren jarrera egokia: baikorra, motibagarria, parte- hartzailea … .
o   Gorputz lengoaia erabiltzea (adibidez, “bai” hitzekin esan beharrean buruarekin esatea, edo hitzekin esanda ere buruaren mugimenduarekin indartzea).
o   Hitz egitean aurpegira begiratu.

GELAREN ANTOLAKUNTZA:



o   Haur guztien bistan egotea.
o   Haur guztiak aurpegia ikusten kokatzea.
o   Taldeak , espazioak eta denborak antolatzea, umearen parte hartzea posible egiten dutenak eta jarduera motak kontuan hartuz.
o   Ahoskera eta idazkera lantzeko guneak  sortzea.
o   Gelaren apainketa:  irudiak letrekin laguntzea eta gaiarekin erlazionaturiko apainketa izatea.
o   Arauak finkatzea, ikasgelako gizarte bizitza gidatzeko.
o   Txandak antolatuta egotea.

EDUKIEN ANTOLAKUNTZA:

o   Haurrei hitz egiteko aukera ematen dieten edukiak.
o   Abestiak, antzerkiak, bideoak … erabiltzea.
o   Teknologia berriak erabiltzea.
o   Jarduerak aurretik prestatzea.
o   Edukiak berritzea, haurrak motibatuta egoteko.
o   Txangoak egitea.
o   Edukiak haurrei egokitu, haurren erritmoak eta zailtasunak kontuan hartuz.
o   Edukiak gutxika lantzea, bata ikasita dagoenean bestearekin astea eta ez lehenago.
o   Koherentzia izatea.
o   Errutinak jarraitzea.
o   Lantzen diren edukiei buruzko eztabaidak sortzea.
o   Erritualak erabili haurren ulermena errazteko, hau egiteko oso garrantzitsua da gelaren kontrola izatea.
o   Jardueren eta gaien inguruko hausnarketak.

lunes, 24 de septiembre de 2012


Aholku zerrenda (I)



Hona hemen gure ezagutzak kontuan hartuz sortu dugun aholku zerrenda.

Nola ikasten du umeak hitz egiten?



      1.Teoria konduktista, Skinner


Skinner-en teorian, umearen ondo egina baino ez da saritzen. Umeak gauzak ondo egiten edota esaten dituen heinean saria izango du. Aldiz, gauzak txarto egiten baldin baditu… ez da saririk egongo, hau zigor moduan ulertzen delarik. Gainera, errepikapenaren bidezko ikasketa dugu hau.

Adibi.:  - Zelan zaude gaur Ane?
               - Ondo..
Orduan, irakasleak edo sari fisikoa (gozokia) edota hitzezkoa (oso ondo/bikain..)ematen dio.

2.Teoria, Chomsky


Chomskyren teoria honek, umearen berezko gaitasun moduan ikusten du gramatika egitura unibertsala. Hau da, hizkuntza guztien oinarrizko egitura basikoa, umeak jaiotzetik daukan berezko gaitasuna dugu. Autorearentzat, gramatika sortzailea izango litzateke, umearen berezko gaitasuna denez, sortuz baino ezin du aurrera egin eta ikasi.

Adibi.:  - Yo sabo ama!
Suposa genezakeen bezala, umeak gramatikaren aplikazio logikoa eginez sortutako hitza dugu, inork esana, baina bere egitura gramatikalaren arabera logikoa dena.

3.Teoria, Piaget



Autorearen aburuz, mugimendua da hitzaren eragilerik potenteena. Horrela hasten da umea hitz egiten. Umeak gauzak bizi egiten ditu, esperientziak sortuz, hortik errepresentazio mentala eraiki eta azkenez, garapen psikologiko batera heltzen da, mugimendu horrek sortutako hitzak adieraziz. Joko sinbolikoa da eragilerik emankorrena teoria honetan.

Adibi.: Umea sardexka eskuan daukala, bere joku sinbolikoaren barruan egonik, pirata baten ezpata dela irudikatzen du. 

4.Teoria, Vigostky


Umearen hizkuntza bere ingurunearekin daukan harremanaren bidez garatzen dela defendatzen du teoria honek. Umetik hurbil dauden pertsonak, beste umeak, gizartea, etabarrekin izan dezakeen interakzioak hizkuntzaren sorrera eragiten dio umeari.
Ezinbestekoa da hizkuntza horren sorrerarako, giro egokia egon daiten.

Adibi.: Umeak gurasoen euskara mota bereganatuko du, euskalkia bada edo euskara batua bada ere.